Bij het horen van het woord mythologie zullen velen terugdenken aan hun lessen geschiedenis van het middelbaar onderwijs. Maar het hoeft allemaal niet zo stoffig en gedateerd te zijn. Mythologie, meer bepaald de Griekse legendes, vertellen ons hoe de mens en de wereld echt in elkaar zitten, als een soort van blauwdruk die je levenslang kan gebruiken. Met Mythos maakte Stephen Fry een knappe hervertelling
Het is niet evident om een juiste beschrijving te geven van Stephen Fry (1957). Academicus, acteur, auteur, scenarist, presentator, documentairemaker: hij doet het allemaal met een haast ontembare energie. Aan de ene kant is hij een veelzijdig iemand met verschillende talenten, en een intellectueel die zijn kennis graag deelt met zijn naaste medemensen. Aan de andere kant is hij niet verlegen om zijn zachte én donkere kanten naar buiten te brengen en die ook te exploiteren. Hij is een mediafiguur die kickt op de schijnwerpers en bij momenten graag de bloemetjes buiten zet. Fry schrijft nochtans ook aan een stevig tempo. Mythos is al het elfde boek in een literair oeuvre dat zich uitspant van reisverhalen tot romans en van columns tot autobiografieën. Neem daar nog zijn speeches, interviews en andere activiteiten bij, en je krijgt het beeld van iemand die wel een workaholic moet zijn.
In Mythos leidt Fry de lezer in vier grote delen doorheen de Griekse vertelsels. Hij begint bij de creatie van het universum zoals men dat in de oudheid geloofde: een schepping door een hoger Zijn, waar de grens tussen realiteit en fantasie niet meer relevant is. Vervolgens komt de onafwendbare oorlog tussen de twee soorten van goden aan bod. Eenmaal dit achter de rug is, zijn er de vele personages en verhalen die het boek verder vullen.
Het is niet duidelijk of Fry een vast doelpubliek voor ogen had bij het schrijven van dit boek. Het is zeker geen zoveelste vertaling, maar het is ook geen standaard literatuur. Bewust heeft hij een selectie gemaakt in het aantal te behandelen onderwerpen. Dat is een logische keuze, maar wel één met gevolgen voor het boek: de Trojaanse oorlog, Oedipus en Herakles vallen allemaal uit de boot. Het lijkt vreemd dat Fry minder bekende personages wel laat opdraven, terwijl andere grotere namen niet aan bod komen. In een interview verklaart hij dat dit een noodzaak was, wou hij de omvang van het boek binnen de perken houden.
Jammer genoeg zit het boek inhoudelijk niet zo duidelijk in elkaar. Tijdens het lezen zijn er verschillende verwarrende momenten. Er zijn te veel goden die terug komen aanpikken in een volgend verhaal. Na een bepaalde tijd krijg je de indruk dat je aan het verdrinken bent in een overvloed van informatie. Had Fry nog meer mogen snoeien in het aantal verhalen die hij vertelt?
Mythos schuift aan in een lange rij van hervertellingen en publicaties over dit thema. Denk aan The Hero With A Thousand Faces van Joseph Campbell of aan Griekse Mythen van Imme Dros, bijvoorbeeld. Fry slaagt erin om aan het gehele verhaal een eigen toets mee te geven, maar toch gaat hij in vergelijking met zijn andere boeken stevig op de rem staan. Zijn humor, zijn originaliteit en zijn gevatheid zijn minder scherp dan doorgaans. Waar hij bijvoorbeeld in zijn biografieën bij momenten een vulgaire toon hanteert, zal dat zeker niet het geval zijn in Mythos . Hier komt het gewenste doelpubliek weer voor ogen. Heeft hij zichzelf wat ingehouden en het boek zo geschreven dat het voor een zo groot mogelijk publiek toegankelijk is? Ergens jammer, want je verwacht met momenten toch een injectie Stephen Fry.
Mythos is een geslaagde poging om de Griekse verhalen opnieuw onder de aandacht te brengen. Het is gevuld met weetjes die de doorsnee medemens al lang vergeten is. Daarnaast komt Fry graag terug op thema’s die hem nauw aan het hart liggen. Hij kijkt met bedenkelijke ogen naar het uitrollen van artificiële intelligentie in de samenleving en trekt parallellen uit het leven van de oude Grieken naar de hedendaagse tijd. Door een selectie van verhalen die hij wel en niet verteld, heeft het boek net genoeg ingrediënten om interessant te zijn en om niet als saai ervaren te worden.
